ΕΝΑ ΜΩΡΟ 50 ΧΡΟΝΩΝ

 

Τι θα λεγάτε για ένα φθινοπωρινό ταξίδι στο χρόνο και συγκεκριμένα στο 1936; ελάτε λοιπόν, ανεβείτε στην αμαξοστοιχία και ξεκινάμε. Το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου οι ΣΕΚ παραλαμβάνουν τις πρώτες αυτοκινητάμαξες του δικτύου και μαζί με αυτές και δυο δηζελαμάξες ελιγμών, εγκαινιάζοντας έστω και άτυπα την έναρξη της δηζελοκίνησης για τους Ελληνικούς Σιδηροδρόμους.

Οι δυο μηχανές θα αριθμηθούν ως Α1 & Α2 κατασκευής του 1936 διαξονικές με μέγιστη ισχύ 40 hp. Αν και γνωρίζουμε ελάχιστα για της δυο αυτές μηχανές, μονό η Α2 σώθηκε από τις καταστροφές του υπέστησαν οι Ελληνικοί σιδηροδρόμου κατά την αποχώρηση των Γερμανών το 1944. Από την πρώτη επαφή των ΣΕΚ με τη δηζελοκίνηση και με έντονη την ανάγκη για μετάβαση, η οποία άρχισε να γίνεται εντονότερη από της αρχές του δεκαετίας του 50’, έρχεται στην Ελλάδα το 1955 για δόκιμη η V200.005 των Γερμανικών σιδηρόδρομων, μια δοκιμή που δυστυχώς θεωρήθηκε ανεπιτυχής, την ώρα που ο συγκεκριμένος τύπος χαρακτηρίζονταν παγκοσμίως ως άψογη.

Έτσι έπρεπε να περάσουν άλλα 6 χρόνια, και στις 14 Μάρτιου 1961 με τη σύμβαση 1830/1961 οι ΣΕΚ θα προμηθευτούν 10 δηζελαμάξες διαξονικές πορείας-ελιγμών με αρίθμηση Α.210-Α210 τύπου DL532B-RS8 από την Αμερικανική εταιρεία ALCO ήδη γνωστή στην Ελλάδα από την εποχή του ατμού, συνολικής άξιας $ 1.431.958, εγκαινιάζοντας πλέον επίσημα την πολυπόθητη δηζελοκίνηση του δικτύου. Η αγορά των μηχανών έγινε στα πλαίσια τις στρατιωτικής βοήθειας των Αμερικανών προς τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ γεγονότος αυτού οι Δ/Η φέρουν στο πλάι της καμπίνας οδήγησης ανάγλυφο σήμα με την αμερικανική σημαία και αποκάτω δυο χέρια σε χειραψία.

Οι πρώτες δηζελαμάμαξες άρχισαν να φτάνουν στην Ελλάδα λίγο καιρό μετά από την υπογραφή της σύμβασης, εκτελώντας σε διπλή έλξη επιβατικές αμαξοστοιχίες και εμπορικούς συρμούς τις περίφημες πόστες, ενώ σταδιακά περιορίστηκαν σε εμπορικούς κυρίως συρμούς μεταξύ Αθήνας – Θεσσαλονίκης

Οι μηχανές είχαν έδρα το μηχανοστάσιο του Αγίου Ιωάννη στο Ρέντη. Ο σχεδιασμός τους είναι ο κλασικός τύπος Αμερικάνικης μηχανής με ξεχωριστό εμπρόσθιο θάλαμο για την ατμογεννήτρια θέρμανσης, θάλαμος οδήγησης που καλύπτει όλο το πλάτος του πλαισίου, και εξωτερικός διάδρομος (βαρδαμάνες) για εύκολη πρόσβαση στο χώρο του κινητήρα, ο δε χρωματισμός τους αρχικά ήταν πράσινο με δυο παράλληλες κόκκινες ρίγες.

Τα διακοσαράκια όπως τα αποκαλούν οι σιδηροδρομικοί είναι εφοδιασμένα με τον θρυλικό κινητήρα 251Β6 της ALCO ενώ για τα δεδομένα της εποχής τους είχαν επαναστατικές καινοτομίες και ευκολίες για το προσωπικό (συσκευή νερού ανθρώπου, δυνατότητα πολλαπλής ζεύξης, θέρμανση στον θάλαμο οδήγησης κ.α).

Κατά την παραλαβή των 10 μηχανών οι πέντε πρώτες Α.201-Α205 δεν είχαν ατμογεννήτρια μιας και προορίζονταν για εμπορικές μεταφορές μεταφορά, κάτι που τελικά δεν προχώρησε και η τοποθέτηση τους έγινε στην Ελλάδα.

Από το σύνολο των 10 μηχανών δεν υπάρχουν 3 οι όποιες έχουν καταστραφεί.

Η Α.207 καταστράφηκε ολοσχερώς στις 16 Ιανουαρίου 1972 μεταξύ των σταθμών Ορφανών και Δοξαρά, όταν εκτελώντας την αμαξοστοιχία 121 (τη γνωστή πόστα) Αθηνών – Θεσσαλονίκης συγκρούστηκε με την Α.323 της αμαξοστοιχίας 2 «Ακρόπολις» Θεσσαλονίκης – Αθήνα. Η Α.202 σε σύγκρουση με την Α301 στις 12 Αυγούστου 1976 στο Μανδράκι, και η Α.203 στις 16 Ιουνίου 1990 όταν εκτελώντας το δρομολόγιο Δράμας-Αλεξανδρούπολης προσέκρουσε σε μπετονιέρα η όποια που είχε πέσει στη γραμμή το προηγούμενο βράδυ.

Σταδιακά και με την έλευση ισχυρότερων μηχανών μεταφέρθηκαν στο μηχανοστάσιο της Θεσσαλονίκης oπου παραμένουν ακόμα και σήμερα. Από το 1987 με απόφαση του Υπουργείου Συγκοινωνιών ο χρωματισμός τους μετατράπηκε από πράσινο σε πορτοκαλί με δυο παράλληλες άσπρες ρίγες, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να διακρίνονται από μακριά σε ισόπεδες διαβάσεις με σκοπό την αποφυγή συγκρούσεων. Τα δρομολόγια που εκτελούσαν ήταν κυρίως τοπικά μεταξύ Θεσσαλονίκης – Αλεξανδρούπολης και μέχρι το Ορμένιο, μικρά εμπορικά, εφεδρείες στο σταθμό της Σκύδρας για ενίσχυση των αμαξοστοιχιών στην ανωφέρεια, και στο σταθμό του Κόμανου όπου λόγο του μικρού αξονικού βάρους που διέθεταν και των κλειστών καμπύλων στις βιομηχανικές γραμμές εισέρχονταν στα συγκροτήματα της ΔΕΗ, ΑΗΣ Καρδιάς, Πτολεμαΐδος, Αμυνταίου και Αγίου Δημητρίου από το Μαυροδένδρι καθώς επίσης και στο εργοστάσιο λιπασμάτων της Πτολεμαΐδας. Από το καλοκαίρι του 2000 άρχισαν να ξαναβάφονται στα αρχικά τους χρώματα με πρώτη την Α.206, ενώ το τελευταίο διάστημα έχει ξεκινήσει στο ένα πρόγραμμα ανακαίνισης της σειράς αφαιρώντας αρχικά την ατμογεννήτρια, η στέγη θερμάνσεως της έχει κοντινή και στο θάλαμο οδήγησης έχουν ανοικτή προσθετά παράθυρα, για καλύτερη ορατότητα, ενώ η τοποθέτηση κλιματιστικού βοηθά σε καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Φέτος τα διακοσαράκια ή αλλιώς τα μωρά της ALCO γιορτάζουν. Συμπληρώνουν τα 50 τους χρόνια από τότε που η πρώτη μηχανή ξεφορτώθηκε στο λιμάνι του Πειραιά. Μισός αιώνας ακούραστης και ακατάπαυστης δουλειάς μέρα νύχτα, χειμώνα καλοκαίρι από τον Πειραιά μέχρι την Κοζάνη και τη Φλώρινα και ως ακριτικό Ορμένιο. Αν είχαν φωνή σίγουρα θα μας διηγιόντουσαν αμέτρητες ιστορίες από τη πλούσια δράση τους στους Ελληνικούς Σιδηρόδρομους. Εμείς στα απομείναντα 7 μώρα τους ευχόμαστε να συνεχίσουν το έργο τους επαληθεύοντας τον μύθο για την απλότητα και τη στιβαρότητα  με την οποία είναι κατασκευασμένα.